Ane Riel - Hars

Summary Apart, grimmig, ontroerend en ook gruwelijk: Hars van Ane Riel

Ane Riel

Hars

(Harpiks)

280 blz

ISBN 9789044642353 

© 2019 Prometheus
vertaling: Kor de Vries

 Uiteindelijk kon hij geen onderscheid meer maken. Uiteindelijk versmolt alles met elkaar. 

Na de dood van zijn vader en het vertrek van zijn oudere broer blijft Jens Haarder alleen achter met zijn moeder. Ze wonen op 't Hoofd, een klein stukje land dat met de Hals, een smalle landtong, verbonden is met het hoofdeiland. Wanneer zijn moeder ziek wordt en een dienstmeisje inhuurt wordt Jens verliefd op haar. Ze trouwen en krijgen een tweeling, Liv en Carl. De jonge ouders krijgen een groot verlies te verwerken en in combinatie met hun teruggetrokken leven ontwikkelen ze hun eigen manier om met het verdriet om te gaan. Om de controle te kunnen houden verzamelt Jens steeds meer spullen om zich heen en eet Maria zoveel dat ze haar bed niet meer uit kan komen. Wanneer de moeder van Jens probeert in te grijpen heeft dit grote gevolgen voor ieder familielid.

Dokters waren mensen voor wie je het meest van allemaal moest oppassen. Ze maakten mensen ziek, ze bemoeiden zich met dingen waar ze zich niet mee moesten bemoeien. Namen mensen mee.

Hars is naast passages uit het verleden in de derde persoon, grotendeels geschreven vanuit het ik perspectief van de zesjarige Liv. Dit levert regelmatig vreemde situaties op omdat Liv verslag doet van abnormale gebeurtenissen die zijzelf als normaal beschouwt. Haar observaties bezitten ook nog eens veel kinderlogica waardoor je je als lezer nogal eens afvraagt of je het wel goed gelezen hebt. Hoe verstoord Liv's kijk op de wereld is wordt pas echt duidelijk wanneer je als lezer de situatie bekijkt door de ogen van de postbode of de nieuwe restauranteigenaar. Langzaam verandert excentriek gedrag in paranoia, verwaarlozing en uiteindelijk voert waanzin de boventoon. 

Ane Riel is een Deense auteur die voornamelijk kinderboeken heeft geschreven. Pas in 2013 schreef zij haar thrillerdebuut dat (nog) niet is vertaald naar het Nederlands. Hars is haar tweede thriller en dateert uit 2015. Het boek is geen thriller in de ware betekenis van het woord. De dreiging komt vooral door de sfeer die naarmate het verhaal vordert steeds donkerder wordt. Jens en Maria verliezen steeds meer de grip op de werkelijkheid en Liv raakt meer en meer op zichzelf aangewezen. De kracht van het boek zit in het langzaam verergeren van de situatie tot aan het punt waarop je als lezer je afvraagt of het eigenlijk nog wel erger kan. Ane Riel laat het gezin Haarder uiteindelijk volledig ontsporen zonder dat ze een oordeel heeft over het gedrag van haar hoofdpersonen. Het tegenovergestelde is eerder waar, ze laat zien hoe in een uiterst disfunctioneel gezin liefde de sterkste drijfveer kan zijn. 

Er zitten krachtige thema's in het boek, zoals de vraag wat het leven in een totale afzondering kan doen met de geestelijke gezondheid. Wat al in gang is gezet tijdens het leven van Jens'vader Silas neemt ongezonde en levensbedreigende vormen aan in het leven van Jens. Het is niet eens zo dat ieder familielid ernstig getraumatiseerd is of kwade bedoelingen heeft, het is eerder een kwestie van een samenloop van omstandigheden, verkeerde beslissingen en een hele hoop onmacht.

Hars is een prachtige roman dat een unheimisch gevoel oproept, tegelijk ontroerend en gruwelijk is  en een verrassend griezelig einde heeft.

foto auteur © Lærke Posselt